Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) tarafından sahibinden.com’da yayınlanan ilanlardan hareketle hazırlanan ve ikinci el otomobil piyasasının genel durumunu, fiyatlarını, arz ve talep dengesini; araç sınıflarına, yaş gruplarına ve yakıt türlerine göre analiz eden ‘’Otomobil Piyasası Görünümü’’ raporunda son dönemde otomobil piyasasında yaşanan değişimler incelendi.
Rapora göre otomobil talep endeksi Nisan’a kıyasla yüzde 5,2 yükselirken, geçen yılın Mayıs ayına kıyasla ise yüzde 17 daha düşüktür. Otomobil piyasasındaki canlılık göstergesi olarak izlediğimiz satılan otomobil sayısının satılık ilan sayısına oranı 0,8 puan artarak yüzde 18 olmuştur. Bu göstergenin detayları incelendiğinde hem ilan sayısının hem de satılan otomobil sayısının arttığı göze çarpıyor. Otomobil piyasasında bir diğer canlılık ölçütü olarak kullanılan satılık otomobil ilanlarının ne kadar süre yayında kaldıklarını gösteren “kapatılan ilan yaşı” geçen aya kıyasla 1,7 gün kısalarak 22,8 gün oldu.
Reel satış fiyatları düşmeye devam ediyor
Enflasyondan arındırıldığında otomobil ortalama reel fiyatının 11 aydır düştüğü görülüyor (Şekil 1-üst panel). Reel fiyat endeksi Nisan’a kıyasla yüzde 4,2 azalarak 175,6 olmuştur. Reel fiyatlardaki yıllık artış oranı da düşmektedir (Şekil 1-alt panel). 2023 Mayıs’ta yüzde 47,9’a ulaşan artış oranı takip eden aylarda sürekli azalarak 2024 Mayıs’ta yüzde -25,7’e gerilemiştir.
Şekil 1: Ortalama otomobil reel fiyatı (2020 Ocak=100) (Üst panel), ortalama otomobil reel fiyatının yıllık değişimi (%) (Alt panel)
Ortalama otomobil fiyatında ılımlı artış
Ortalama otomobil fiyatları bir miktar yükselmiştir (Şekil 2). Nisan’da 867 bin 813 TL olan ortalama otomobil fiyatı Mayıs’ta 875 bin 959 TL olmuştur (Şekil 2 -üst panel). Ancak otomobil fiyatlarındaki yıllık değişim oranındaki düşüş devam etmektedir. Nisan’da yüzde 23,3 olan yıllık artış oranı Mayıs’ta yüzde 12,9’a gerilemiştir (Şekil 2- alt panel).
Şekil 2: Ortalama otomobil fiyatı (TL) (Üst panel), ortalama fiyatının yıllık değişimi (%) (Alt panel)
2023 Kasım-2024 Mart arasında sürekli artan otomobil talep endeksi Nisan’da uzun süren bayram tatili sebebiyle belirgin bir düşüş göstermişti. Geçen ayın aksine Mayıs’ta talep endeksi yeniden yükselişe geçerek Nisan ayına göre yüzde 5,2 artmıştır. Otomobil talebi aylık yükselişe rağmen geçen yılın aynı ayına göre yüzde 17 düşüktür.(Şekil 3)
Şekil 3: Talep göstergesi (2020 Ocak=100)
Hem otomobil arzı hem de satılan otomobil sayısı arttı
Satılan otomobil sayısının satılık ilan sayısına oranı bir önceki aya kıyasla 0,8 puan artarak yüzde 18 olmuştur. Bu artışın arka planı incelendiğinde satılık otomobil ilan sayısının yüzde 7,2; satılan otomobil sayısının ise yüzde 12,4 arttığı görülmektedir. (Şekil 4)
Şekil 4: Satılan otomobil sayısının satılık otomobil ilan sayısına oranı (%) (Üst panel), satılan ve satılık otomobil sayısı (Alt panel)
Otomobil piyasasının bir diğer canlılık göstergesi olan kapatılan ilan yaşı geçen ayın aksine kısalmıştır. 2024 Mayıs verilerine göre kapatılan ilan yaşı bir önceki aya kıyasla 1,7 gün kısalarak 22,8 gün olmuştur. (Şekil 5)
Şekil 5: Satılık otomobil kapatılan ilan yaşı (Gün)
